Η ιστορία του πανηγυριού στα Μαγούλιανα

Όλα ξεκίνησαν από τρεις Μαγουλιανίτισσες
Η φράση είναι γνωστή: «Πίσω από κάθε μεγάλο – πετυχημένο άνδρα κρύβεται πάντα μια έξυπνη – σπουδαία γυναίκα». Έτσι δεν λένε; Συνήθως την φράση αυτή θυμόμαστε την ημέρα της γιορτής της μητέρας, της γυναίκας. Όμως αναζητώντας τις ρίζες του Μαγουλιανίτικου πανηγυριού συναντήσαμε μόνο γυναίκες. Και τι γυναίκες; Δραστήριες και πάνω απ’ όλα όμορφες. «Οι ομορφότερες του κόσμου ήταν Μαγουλιανίτισσες», δηλώνει ο μπάρμπα Σπύρος Κολόσακας και δεν αφήνει κανένα περιθώριο αμφισβήτησης. Κάτι παραπάνω θα ξέρει…


Ο λόγος στον μπάρμπα Σπύρο:
«Οι πρωτεργάτριες του Μαγουλιανίτικου πανηγυριού ήταν τρείς γυναίκες. Η Ελευθερία του Γόντικα, η Χρύσω του Τζουάνη (Παπακονδύλη) και η Αγγελική του Σελντάγα (Δημοπούλου) που ήταν η καταγωγή της από το Ζυγοβίστη, αλλά αγάπαγε τα Μαγούλιανα περισσότερο από το χωριό της. Τρεις γυναίκες ήταν οι πρωτεργάτριες, αυτές δημιούργησαν το πανηγύρι. Αν δεν ήταν αυτές δεν θα κάναμε πανηγύρι στην πλατεία.

Μέχρι τότε κάναμε πανηγύρι στη Σφυρίδα και στο Πετροβούνι. Δύο φορές… και περιμέναμε πότε θα έρθουνε η Σφυρίδα και πότε το Πετροβούνι για να πάμε στα πανηγύρια…».

-Ποια χρονιά έγινε αυτό;
«Πρέπει να ήταν κοντά στο ’50, ακριβώς δε θυμάμαι. Μια μέρα όταν σχόλασε η εκκλησιά στην Παναγία, η Ελευθερία του Γόντικα μαζεύει τις γυναίκες αυτές, που ήταν οι πιο δραστήριες. Είπε στις γυναίκες όλες του χωριού να φτιάξουν από μια μπουγάτσα η κάθε μία. Έκανε επιστράτευση… Όλα τα κορίτσια βγήκανε στον πλάτανο το βράδυ, ανήμερα της Παναγίας. Η κάθε κοπέλα έφερε και από μια καρέκλα, φέρανε και τραπέζια, τα βάλανε γύρω γύρω στον πλάτανο και άρχισαν να τραγουδάγανε. Γινότανε μεγάλο πανηγύρι από το χορό.

Η Ελευθερία έστειλε και μένα ‘νε να τους φέρω τυρί. Είχε βάλει πέντε έξι οκάδες τυρί, ήταν τυροκόμος ο άντρας της. Το πήγα στην πλατεία.

Οι γυναίκες φέρανε μπουκάλια με κρασιά δικά τους, από τα σπίτια τους. Είχαν πάρει ρέγκες από τα μπακάλικα που υπήρχανε, ότι είχανε…».

- Μια βραδιά όλα αυτά;
«Ναι, μια βραδιά… Οι άντρες δεν είχαν πάει. Είπαν άσε τις γυναίκες… Αλλά στο τέλος πήγανε. Δεν μπορούσανε. Όλη τη νύχτα γινότανε το μαλαβράσι από τα τραγούδια στον πλάτανο.
Πήγαν οι άντρες. Θυμάμαι τότε ‘νε αφού οι άντρες τη νύχτα μεθύσανε ρίχνανε ντουφεκιές. Ο Αριστείδης ένας, ο Αλέξης ο Τζουάνης, ο Βασίλης Μαρίτσας εδώ πέρα, του Κώστα ο πατέρας…»

- Ήταν παντρεμένοι ή ανύπαντροι;
«Όχι ήταν ανύπαντροι. Βγήκαν όξω για να δουν τις γυναίκες, μερικοί απ’ αυτούς είχαν σχέση με κοπέλες…

Τότε όλοι οι χωροφύλακες είχαν βγει στον πλάτανο και αντί να απαγορεύσουν το πανηγύρι, τους καλέσανε οι Μαγουλιανίτισσες να μπουν στο χορό…
Είχε 10 χωροφύλακες τότε το χωριό.

Πήγανε στον πλάτανο για να δούναι τις όμορφες Μαγουλιανίτισσες. Δεν υπήρχε καμία που να ’ταν άσχημη. Στα Μαγούλιανα ήταν οι πιο όμορφες γυναίκες της περιοχής.
Σοβαρά στο λέω.

Αν ο μύθος λέει ότι οι νεράιδες ήταν οι πιο όμορφες γυναίκες, οι νεραΐδες γεννήθηκαν από τις Μαγουλιανίτησες…».
(γέλια…)

«Γελάτε, γελάτε, εσείς. Ήταν μια που την λέγανε Κούλα του Κοκορίγκου (Δημοπούλου)… Η πιο όμορφη ήταν η Γιώτα του Παπούλια, ούτε σταρ Ελλάς να ήτανε. Δεκαοχτώ χρονών ήτανε τότε. Η ομορφότερη κοπέλα.

Μια την λέγανε Αμαλία του Κυβερνήτη.
Λέμε για κοπέλες άστρα… Η Σούλα του Μίκα. Η Ελένη του Τζουάνη. Ήσαν πολλές κοπέλες, κάτι κοπελάρες που ήσαν εδώ τότε ‘νε.
Δεν υπήρχε μία άσχημη… Ο Κώστας Μαρίτσας είχε μια θειά, την Σταμάτα, που πήγε στην Αμερική. Δεν υπήρχε ομορφότερη γυναίκα στον πλανήτη.



Και δεν είχαν τότε να φορέσουν φουστάνια όπως τώρα, με κάτι φουστανάκια τσιτάκια γυρίζανε. Εσείς δεν καταλαβαίνετε τίποτα. Τίποτα δεν ξέρετε για το χωριό σας…».

-Η πιο ωραία;
«Η πιο ωραία ήταν η Γιώτα, η Κούλα του Κοκορίγκου…
Όταν πηγαίνανε στο Γυμνάσιο στη Βυτίνα, βγαίνανε οι βυτινώτες και λέγανε χαρά στις Μαγουλιανίτισσες…
Δεν μπορούμε να πούμε ότι τα κορίτσια της Αθήνας σήμερα δεν είναι όμορφα. Είναι, πώς δεν είναι… Αλλά τότε οι Μαγουλιανίτισσες… Τώρα φύγανε…».

-Πόσο χρονών ήσουν τότε;
«Ήμουνα τότε 10 - 12 χρονών.
Πήγα στο πανηγύρι και ξενύχτισα. Υπήρχε φτώχεια. Μας δίνανε μπουγάτσα οι γυναίκες, μας δίνανε και κανένα ποτήρι κρασί…».

-Τα όργανα πότε ήρθαν;
«Τα όργανα τα φέρανε την επόμενη φορά. Καθιερώθηκε πραγματικό πανηγύρι. Τα έφερε ο Κώστας Κοσιάβελος. Είχε έναν ξάδελφο στην Πιάνα που είχε κλαρίνο, και έναν άλλο ξάδελφο
που τραγούδαγε. Την άλλη χρονιά, πήγε και τους έφερε εδώ.
Από την παραμονή. Εκείνη η κομπανία από την Πιάνα καθιερώθηκε και ερχόταν 10 χρόνια συνέχεια…



15 Αυγούστου 1960 στην πλατεία. Το πανηγύρι ήταν μια αφορμή να ανταμώσουν οι πατριώτες, να φάνε, να πιουν μαζί ένα ποτήρι κρασί και να χορέψουν.

Εκείνοι που μπαίναμε πρώτοι στο χορό ήταν ο Κώστας Κοσιάβελος, ο Δημητρούκας Παπακονδύλης, ο Νίκος Πυρπιρής.
Αυτοί ήσαν οι πρωτοστάτες.
Από τότε καθιερώθηκε το πανηγύρι στα Μαγούλιανα».

-Πότε το κάνανε δύο μέρες;
«Από την δεύτερη χρονιά καθιερώθηκε δυο μέρες. Παραμονή και ανήμερα. Αλλά τότε ο κόσμος ήταν διαφορετικός, τότε γλεντάγανε. Τώρα μούντζωτα! Ο Δημητρούκας και ο Κώστας Κοσιάβελος χορεύανε όλη τη
νύχτα, δεν βγαίνανε από τον χορό μέχρι το πρωί. Χορεύανε όλη τη νύχτα. Τώρα δεν γλεντάνε…».

-Έχω ακούσει ότι από τη Σφυρίδα ερχόταν στο χωριό χορεύοντας…
«Ερχόντουσαν χορεύοντας, όταν γυρίζανε. Ήμουν και ‘γω τότες. Και το όργανα ερχόντουσαν εδώ και συνέχισαν εδώ το πανηγύρι μέχρι την άλλη μέρα. Στο Πετροβούνι ξέρεις τι γινότανε; Υπήρχαν και παράγκες. Ερχόντουσαν απ’ όλα τα χωριά. Ακόμα και από την Γλόγοβα (Δρακοβούνι), όχι μόνο από τα γύρω χωριά. Ερχόντουσαν από Καμενίτσα, Νυμφασία, Γαρζενίκο, Πυργάκι, Βυτίνα…

Εκείνο που πρέπει να γράψουτε στην εφημερίδα είναι πως από τρεις γυναίκες δημιουργήθηκε το πανηγύρι στα Μαγούλιανα. Από τρείς γυναίκες. Οι άντρες δεν ήσανε ικανοί.
Η Ελευθερία Γόντικα ήταν από τους πρωτεργάτες, πολύ δραστήρια γυναίκα.

Ήταν καλός άνθρωπος. Πήγαινε στις γυναίκες που γεννάγανε. Τότε νε υπήρχε μεγάλη φτώχεια εδώ. Ο μπάρμπα Θανάσης ήταν κάπως βασταμένος. Είχε και το χασάπικο είχε και το τυροκομιό. Πήγαινε στο χασάπικο, έπαιρνε ένα κομμάτι κρέας, όταν γεννούσε μια γυναίκα φτωχιά, το έβραζε και το πήγαινε στην λεχώνα. Ήταν καλή γυναίκα…».

- Ζει καμιά από αυτές τις γυναίκες;
«Όχι, καμία δεν ζει. Να το γράψετε στην εφημερίδα. Πρέπει να τις τιμήσουμε αυτές τις γυναίκες γιατί αν δεν ήταν αυτές δεν θα είχαμε πανηγύρι».

Από την εφημερίδα Τα Μαγούλιανα